صبا

صبا، محمودخان پسر محمد حسین‌خان (۱۲۲۸- ۱۳۱۱ ق) متخلص به «عندلیب» و نوه فتحعلی خان صباست كه هر دو از شعرای نامی بوده و در دربار فتحعلی خان شاه قاجار مقام ملك‌الشعرایی داشتند. محمودخان درتهران به دنیا آمد. وی علوم زمان خود را نزد عمویش محمدقاسم‌خان فروغ فرا گرفت. در زمان ناصرالدین‌شاه به دربار راه پیدا کرد و مشاغل مختلفی را بر عهده داشت.پدر و جدش كاشانی بودند. او از نوابغ هنری بود كه در زمان ناصرالدین شاه همانند پدر خود لقب ملك‌الشعرایی را از دربار ناصرالدین‌شاه گرفت. علاوه بر شعر در انواع هنرها هم‌چون نقاشی، منبت كاری، خطاطی، مجسمه‌سازی، گره‌چینی استاد بود. تابلوهای نقاشی وی كه با رقم بنده در درگاه محمودشاه امضا می‌شد، از آثار بدیع نقاشی آبرنگ و رنگ و روغن است. دیوان اشعارش نیز چند سال پیش در مجله ارمغان چاپ شد. تركیب‌بندی در رثای اباعبدالله ساخته كه بسیار زیباست. وی در شعر از روش عنصری و فرخی و منوچهری و معزی پیروی می‌كرد مرگ صبا در سال ۱۳۱۱ق یعنی دو سال پس از قتل ناصرالدین‌شاه در سن ۸۳ سالگی رُخ داد. از کتاب‌های او می‌توان به منشآت و دیوان شعر اشاره کرد.

فرهنگ اعلام سخن (۲ /۱۱۵۶).

صبا، علیرضا فرزند غلامرضا «ندیم‌باشی» نوادۀ فتحعلی‌خان صبا (تو ۱۲۷۴ ش) از شاعران معاصر است. وی در تهران به دنیا آمد. پس از فرا گرفتن تحصیلات متداول، فنون شعر و ادب را نزد حسین سمیعی متخلص به «عطا» (ادیب‌السلطنه) و شمس‌العلماء قریب متخلص به «ربانی» آموخت و نیز از محضر استاد محمدتقی بهار در تهران و ادیب نیشابوری در مشهد بهره برد تا به مرحلۀ کاملی از شعر و شاعری رسید. از ۱۹ سالگی وارد خدمت دولت شد. چندی در وزارت کشور اشتغال داشت و به مدارج عالیه رسید تا بازنشسته شد. صبا از اعضای پیوستۀ «انجن ادبی فرهنگستان» و «انجمن ادبی ایران» بود.

فرهنگ شاعران زبان پارسی از آغاز تا امروز (۱ /۳۴۱- ۳۴۲).