هاشمی دهلوی

هاشمی دهلوی، میرمحمد هاشم مشهور به «شاه‌جهانگیر» و مکنی به «ابوعبدالله» که از شاعران ایرانی هند در نیمۀ اول قرن دوازدهم هجری است. در سال ۱۰۷۳ ق در دهلی به دنیا آمد. نسبش از طرفی به شاه نعمت‌الله کرمانی و از طرف دیگر به شاه قاسم‌الانوار می‌رسد. اجدادش از ایران به هند مهاجرت کرده و در دهلی اقامت کرده‌اند و به ترویج شریعت پرداخته‌اند. در غزل و مثنوی دست داشت و یک مثنوی به نام مظهرالآثار به تقلید مخزن‌الاسرار نظامی سرود. صاحب تذکرۀ آتشکده نام این مثنوی را مظهرالاسرار ذکر کرده است. وی در سال ۱۱۵۰ ق وفات یافت. دیوانی از او باقی است که در کشف‌الظنون ذیل دیوان هاشمی از آن یاد شده است. از اوست: به خود ره نیست یک دم این دل محو تماشا را/ تماشای جمالت برده است از دست ما، ما را// کجاست آنکه مرا ساغری به دست دهد/ نه درد داند و نه صاف هر چه هست دهد// چو هاشمی من و خون جگر که ساقی دهر/ می مراد به دون همتان پست دهد// در مثنوی مظهرالآثار وی آمده است: ای کرمت هم‌نفس بی‌کسان/ جز تو کسی نیست کس بی‌کسان// بی‌کسم و هم‌نفس من تویی/ رو به که آرم که کس من تویی// ای ز جمال تو جهان غرق نور/ نور بطون تو حجاب ظهور.

لغت‌نامه دهخدا (۱۵/ ۲۳۳۴۹).