علی تجویدی

تجویدی، علی (۱۲۹۸-۱۳۸۵ ش) نوازندۀ ویولون و آشنا به سه تا، آهنگساز و یكی از اصلی‌ترین چهره‌های برنامۀ گل‌ها در سال‌های ۱۳۳۴-۱۳۶۵ ش كلیاتی از موسیقی را نزد استادان قدیمی و بازمانده از دورۀ قاجار (حاج‌آقامحمد ایرانی، ركن‌الدین مختاری، سیّدحسین طاهرزاده و . . . آموخت، ولی استاد اصلی او، ابوالحسن صبا بود كه از ابتدای راه تا آخر عمر خود در سال ۱۳۳۶ش را همراه شاگرد محبوب خود طی كرد و به او هنر موسیقی ایرانی را تا سطحی عالی آموخت. شهرت علی تجویدی از برنامۀ گل‌ها آغاز شد. در حالی‌كه از سال ۱۳۲۸ ش در رادیو تهران تكنوازی می‌كرد و آهنگ‌هایی كه او برای خوانندگان مشهور (بنان، دلكش، مرضیه و . . . )ساخته بود، شهرت داشت. علی تجویدی سیر اصلی هنر خود را در برنامۀ گل‌ها پیدا كرد، گو اینكه از دیگر فعالیت‌های خود نیز تدریس ویولون در هنرستان، مدتی اندک در دانشگاه و بیشتر اوقات در منزل باز نمی‌ماند. او ابتدا كارش را با اركسترهای تك‌صدایی شروع كرد و با همكاری شاعران ترانه‌سرا (از جمله رهی معیری، رحیم معینی كرمانشاهی، بیژن ترقی، اسماعیل نواب‌صفا و منیره طه) شهرتی فراوان پیدا كرد. تربیت فرهنگی خانوادۀ او كه از خاندان‌های هنری اصیل و قدیمی ایران بودند، آشنایی كامل به ادبیات كلاسیك فارسی، روحیۀ دانش‌اندوزی خستگی‌ناپذیر، همنشینی دائم با استادان بزرگی مانند صبا و مختاری و مرتضی محجوبی و تلاش دائم برای رسیدن به اوج استعداد خویش، علی تجویدی را در سنین چهل سالگی به عنوان آهنگسازی كم‌نظیر و نوازنده‌ای توانا معرفی كرد. از ویولون‌نوازی علی تجویدی، برنامه‌های بسیاری در برنامۀ گل‌ها ضبط شده است. این برنامه‌ها شامل تكنوازی، همنوازی (با ساز و با تنبك) و همراهی با آواز خوانندگانی نظیر حسین قوامی و غلامحسین بنان.است. شیوۀ نوازندگی او تركیبی از تكنیك‌های ابوالحسن صبا و حسین یاحقی، به اضافۀ حالت‌هایی از ویولون مختاری و نیز ابتكارهای شخصی تجویدی است. سطح عالی دستور زبان موسیقایی او در نواختن جمله‌های موسیقی كلاسیك ایرانی، حفظ چهارچوب كلاسیك در بیان روحیۀ رمانتیسم شخصی و پنهان او، شفافیت صدای ساز و تكنیك قوی، از خصوصیات نوازندگی اوست كه متأسفانه در سال‌های ۱۳۶۰ ش به بعد، كمتر مورد توجه نوازندگان ویولون قرار گرفت. علی تجویدی را به عنوان یك آهنگساز استاد در برنامۀ گل‌ها می‌شناسند. او ابتدا سال‌ها با اركستر یك صدایی كار می‌كرد. در تأثیرپذیری از موسیقی شكوهمند علینقی وزیری و شاگردش روح‌الله خالقی، او متوجه اهمیت هارمونی و اركستراسیون در موسیقی عصر خود شد و نزد هوشنگ استوار (۱۳۰۶-۱۳۵۷ (آهنگساز بزرگ ایرانی، هارمونی و كنترپوان و اركستراسیون آموخت. ساخته های او تأثیرپذیری مستقیمی از استادانی چون مرتضی محجوبی، ركن الدین مختاری و حسین یاحقی را نشان می دهد كه با مقدمه‌های مفصل، هارمونی پُر صدا و فصل‌بندی‌های مخصوص علی تجویدی، همراه شده است. بیشتر این ساخته‌ها از زیباترین آثار كلاسیك موسیقی ایرانی هستند و تجویدی خود نیز در اكثر آنها ویولون نواخته است. صدای ویولون او در آثار بازمانده، آشكار است. این خواست علی تجویدی بود که در تمام برنامه‌هایی كه او در آنها، آهنگسازی كرده یا رهبری اركستر را به عهده داشته خود ویولون نواخته است. تجویدی در اواخر عمر، سه‌‌تار را با جدیت بیشتر نواخت و در انتشار آثار خود به صورت کتاب و سی دی تلاش کرد. شاگردانش از کاوه کشاورز جوان تا استاد فرهاد فخرالدینی در اجرای آثار او فعال بوده‌اند. از جمله آثار او کتاب‌های اثری در چهارگاه (تهران،مؤلف، ۱۳۶۴ش)؛ موسیقی ایرانی (تهران، سروش، ۱۳۷۹ش) و آلبوم های یادگار استاد (ویولون نوازی، سه تار نوازی، تهران، ۱۳۸۰ش) را می‌توان نام برد. در یک کلام، تجویدی از ستون های اصلی گل‌ها بود.