حسام‌السلطنه، جهانگیرمراد

حسام‌السلطنه، جهانگیرمراد (۱۲۶۰-۱۳۶۰ ش) وی نوازندهٔ ویولون، عود و پیانو، آهنگساز و یكی از اولین موسیقیدانان معروف و بسیار با استعداد ایران در قرن سیزدهم شمسی بود. او نوادهٔ حسام‌السلطنه از شاهزادگان بلندمرتبهٔ قاجار بود. در موسیقی، بیشتر خود آموخته بود و از فرصت طلایی معاشرت با اكثر موسیقیدان‌های بزرگ آن عصر، بهره داشت. درویش‌خان و سیّدحسین طاهرزاده (۱۲۶۰-۱۳۳۴ ش) از بزرگترین خوانندگان آواز كلاسیك در آن عصر، از دوستان نزدیك او بودند. از هنر نوازندگی‌اش اثری ضبط نشده است، ولی چند اثر از او كه بعضی با كلام ملك‌الشعراء بهار همراه است، جزو زیباترین آثار كلاسیك موسیقی ایرانی هستند و بارها اجرا شده‌اند. روح‌الله خالقی و جواد معروفی كه به واسطهٔ موسی معروفی و عبدالله دوامی، با این ساخته‌های زیبا آشنا شده بودند، آنها را برای اركستر گل‌ها تنظیم كردند و با صدای بانوان خواننده (الهه به عنوان تواناترین آنها) به اجرا گذاشته شدند. یکی دو قطعه از ساختهٔ هر دو در کتاب ردیف عبدالله دوامی و تصنیف‌های قدیمی (تهران، ماهور، ۱۳۷۷ش) به کوشش فرامرز پایور منتشر شده است.