مخلص نراقی

نراقی، ملااحمد، فرزند ملامهدی بن ابی‌ذر (۱۱۸۶-۱۲۴۴ یا ۱۲۴۵ ق) عالم دینی، فقیه اصولی، محدث، منجم، ریاضیدان، مدرس، ادیب و شاعری که متخلص به «صفایی» بود. وی در نراق از توابع کاشان به دنیا آمد. نراقی جامع معقول و منقول بود. مقدمات را نزد پدرش و شاگردان پدرش فرا گرفت. سپس به همراه پدر به عراق رفت و در نجف از محضر سیّدمهدی بحرالعلوم و شیخ جعفر کاشف‌الغطاء و در کربلا از محضر میرزامهدی شهرستانی و آقامحمدباقر بهبهانی استفاده نمود تا به مرتبه^ء اجتهاد رسید و خود به بحث و تدریس پرداخت. سپس به نراق بازگشت و عهده‌دار ریاست و مرجعیت دینی شد. وی از پدرش و سیّدبحرالعلوم و شیخ جعفر کاشف‌الغطاء و به واسطۀ پدرش از ملامحمدباقر مجلسی روایت نموده است. شیخ مرتضی انصاری و سیّدمحمد شفیع جاپلقی و بسیاری دیگر از بزرگان از شاگردان وی بودند. وی جامع معقول و منقول بود. نراقی در نراق به بیماری وبا درگذشت، پیکرش به نجف منتقل و در صحن مرتضوی به خاک سپرده شد. از آثارش می‌توان مناهج‌الوصول الی علم الاصول یا مناهج‌الاحکام؛ مستند الشیعة فی احکام الشریعة، در فقه؛ وسیلة النجاة؛ مفتاح الاصول و مصباح الوصول؛ معراج السعادة، در اخلاق به فارسی؛ مفتاح الاحکام، در اصول فقه؛ تنقیح الفصول، در شرح تجرید الاصول پدرش، ملامهدی نراقی؛ اساس‌ الاحکام؛ اسرار الحج؛ عوائد الایام، در قواعد اصولی و فقهی، به فارسی؛ الخزائن، به سبک کشکول، در تتمیم کتاب مشکلات العلوم پدرش به فارسی؛ سیف‌الامة و برهان الملة، در رد پادری نصرانی، به فارسی؛ رسالۀ منجزات المریض؛ مثنوی طاقدیس و دیوان شعر را نام برد.

اثرآفرینان (۶ /۳۳-۳۴)؛ اعیان‌الشیعه (۳ /۱۸۳-۱۸۴).