الهه

الهه (۱۳۱۰-۱۳۸۶ ش) خوانندۀ آهنگ - ترانه و آواز كلاسیك ایرانی و از مهم‌ترین خوانندگان زن در برنامۀ گل‌ها در سال‌های ۱۳۳۸-۱۳۵۷ ش بود. او با نام اصلی بهاره غلامحسینی، در نوجوانی با خواندن ترانه‌های پاپ و آهنگ‌های روز، وارد موسیقی شد و بعد از مدتی كوتاه تغییر مسیر داد و زیر نظر استادان بزرگ آواز ایران (عبدالله دوامی و غلامحسین بنان) به آموختن آواز پرداخت. از ۱۳۲۹ ش فعالیت حرفه‌ای را شروع كرد و با اجرای تعدادی آهنگ ـ ترانه كه در فیلم‌های ایرانی که در سال‌های ۱۳۳۰- ۱۳۳۶ ش پخش شدند، مورد توجه آهنگساز نابغۀ آن عصر، مجید وفادار، قرار گرفت و تعدادی از آثار او را با اركستر وفادار خواند و تعدادی صفحۀ گرامافون همراه با ارکستر او ضبط کرد (تهران، ایران رکورد، ۱۳۳۲- ۱۳۳۶ش). بعدها لطافت و توانایی صدای او مورد توجه داوود پیرنیا قرار گرفت و با اینكه بعد از تجربۀ كار با مرضیه، پیرنیا سخت‌گیری آشكاری، در انتخاب خوانندگان زن برای برنامۀ گل‌ها نشان می‌داد، با پافشاری و اصرار، الهه را برگزید. اولین برنامه‌های رسمی او با اجرای آثاری از ساخته‌های كلاسیك روح‌الله خالقی و جواد معروفی، در سال‌های  ۱۳۳۷-۱۳۳۸ ش به گوش رسید و طرفداران بسیاری را برای خود ایجاد كرد. صدای قوی، لطیف و بسیار منعطف او كه می‌توانست كاراكترهای صوتی متنوعی را به راحتی و توانایی ارائه دهد، او را به تدریج به‌عنوان برترین خوانندۀ زن در تاریخ برنامۀ گل‌ها معرفی كرد. زیباترین آثار او در این برنامه‌ها از ساخته‌ها و تنظیم‌های جواد معروفی، همایون خرم، برادران لشگری، علی تجویدی و فریدون شهبازیان است. الهه در دیگر زمینه‌ها نیز فعالیت داشت كه با نوع فعالیت او در گلها، هماهنگی نداشت. از فعالیت‌هایش می‌توان به فعالیت سیاسی كوتاه مدت برای یك حزب كارگری (حزب توده)، اجرای تعداد زیادی ترانه‌های تفریحی، خوانندگی در فیلم، خوانندگی در عروسی‌های طبقۀ اعیان تهران، خوانندگی در كافه و كاباره، كار همزمان در حوزه‌های كلاسیك، پاپ، موسیقی مردمی سطح متوسط و پایین، سفرهایی به اروپا برای کنسرت بین ایرانیان و نیز فعالیت‌های خیریه كه بخش مهمی از زندگی او را تشكیل می‌داد، اشاره کرد.كارنامۀ هنری الهه، تعداد بسیار زیادی اثر ضبط شده، در مدت حدود ۵۵ سال فعالیت او را نشان می‌دهد. این در حالی است كه بسیاری از صفحه‌های قدیمی او در سال‌های ۱۳۳۲- ۱۳۵۶ش، نایاب هستند و فهرست كامل آثار خوانده شده با صدای او هنوز فراهم نشده است. او از نادر زنان خواننده‌ای بود كه استعداد ادراك موسیقی و استعداد بیان مطلوب را با هم داشت و از این قابلیت در اجرای درست آثار متعدد و گاه متضادی، بهره گرفت. صدای او در اجرای تصنیف‌های كلاسیك ایرانی در گل‌ها، اجرای آهنگ ترانه‌های پاپ (گاه دوصدایی با عارف و ویگن و منوچهر و . . .) و اجرای ترانه‌های عامه‌پسند، تنوع لحن‌ها، كاراكترها و رنگ‌آمیزی‌هایی را نشان می‌دهد كه از هیچ خواننده‌ای تا به حال شنیده نشده است. همین قابلیت‌ها بود كه استاد بزرگ و سخت‌پسندی چون علینقی‌وزیری را به تحسین او واداشت. با این‌همه، به لحاظ عواملی كه معلوم نیست، الهه هیچ‌گاه جایگاه حقیقی خود را در جامعۀ موسیقی ایران به دست نیاورد و مقام رفیع هنری او در زمان زندگی‌اش به درستی شناخته نشد. او به‌خاطر وضعیت نامساعد موسیقی، از ۱۳۵۷ ش در اروپا اقامت كرد و مدتی نیز در خارج فعالیت سیاسی داشت، اما بعد از چند به ایران بازگشت. الهه در ۲۸ سال اقامت خود در خارج از کشور، فعالیت‌های خود را در سطحی غیرقابل مقایسه با گذشته ارائه كرد و تنها توانست آلبوم «ساقی» را به عنوان یادگاری از دورۀ طلایی گذشتۀ خود ارائه دهد. آثار او در ایران به دلایل روشن از سال ۱۳۵۷ ش به بعد حق انتشار قانونی نداشته‌اند. وی در سال ۱۳۷۵ ش به ایران بازگشت و بعد از تحمل دورۀ كوتاه بیماری سرطان درگذشت. الهه را می‌توان خواننده‌ای پُر استعداد و دارای بیانی عالی معرفی کرد که در دوران گل‌ها رشد و درخششی در نوع خود بی‌نظیر داشته است.