بانو فرح

بانو فرح (۱۳۰۶-۱۳۷۶ ش) خواننده و با نام اصلی منیر فولادی در تهران متولد شد و تحصیلات ابتدایی خود را در دبستان مینو و متوسطه را در دبیرستان خاور انجام داد. وی از حدود سال ۱۳۲۷ ش به خوانندگی پرداخت و مدتی نیز با نام مستعار شهرزاد می خواند. پدر فرح از مجاهدین آزادی و در زمرهٔ احرار ایران بود. در مجلهٔ موزیک ایران نوشته شده است: «یک روز در جشنی که برای جمع‌آوری اعانه جهت آسیب‌دیدگان آستارا تشکیل شده بود، فرح نیز با پدرش شرکت داشت. در آن جلسه آقای شریفی نامی او را به خواندن دعوت می کنند. او خجالت می‌کشد و از خواندن امتناع می کند. عده‌ای که در آن جشن دعوت داشتند و ضمناً می‌دانستند که فرح دارای صدای خوبی است از او خواهش می‌کنند که بخواند. فرح برای اولین بار در حضور آن جمع همراه ویولون استاد صبا اشعاری را می‌خواند که همان جلسه موجب می‌شود، ابوالحسن صبا او را به تعلیم صدا و فراگرفتن علم موسیقی تشویق کند». منیر فولادی بعدها به سبب اجرای برخی تصنیف‌های عارف قزوینی مشهور می‌شود. از معروف‌ترین ترانه‌هایی که او خوانده است می‌توان از تصنیف «او نیامد» که تنظیمی از یک آهنگ محلی از سوی اکبر محسنی نا مبرد که در مایهٔ دشتی و شعر ایرج تیمورتاش است که با مطلع «به راه وی تا سحر ماندم» آغاز می‌شود. این تصنیف را هما نیز با این شعر خوانده است: «بخواب ای گل فارغ از هر غم». منیر فولادی مدتی در سال ۱۳۳۶ ش خوانندهٔ ارکستر شماره ۶ رادیو تهران بود که رهبری آن را مجید وفادار به عهده داشت. اسماعیل نواب صفا (ترانه‌سرا) در خاطرات خود می نویسد: در اوایل سال ۱۳۳۵ ش که از خرمشهر به تهران منتقل شده بودم و هنوز در گمرک تهران کار می کردم، در بعضی از شب‌های تابستان برنامه‌های کوتاه مدتی همراه با آواز خواننده‌ای به نام فرح و تار نوازنده‌ای به نام سرخوش پخش می‌شد که اشعاری هم از برخی شعرای معروف به وسیلهٔ گوینده‌ای خوانده می‌شد و به برنامه حالت دلپذیری می‌داد. فرح و سرخوش آغازگر برنامه‌ای بودند که بعدها گل‌ها نام گرفت. فرح بانویی بسیار موقر و بی‌پیرایه بود که صدایش شباهت زیادی به صدای روح‌بخش داشت. تصنیف «سه تار و ستاره» ساختهٔ اکبر محسنی نیز با صدای این خواننده پخش شد. سرانجام وی از رادیو کناره گرفت و به جمع‌آوری صفحه‌های خود پرداخت. برنامۀ گل‌ها شهرت کم‌رنگ او را از آنچه که بود، بیشتر کرد، اما بیست سال آخر زندگی دیگر بین مردم نامی شناخته شده نبود. از او آلبومی منتشر نشده است.